အႏိႈင္းမဲ့ ျမတ္ဗုဒၶ၏ အဆုံးအမ စကားေတာ္တို႔ကို သာသနာဟု ေခၚေပသည္။ ထိုသာသနာေတာ္သည္ ပရိယတၱိသာသနာ၊ ပဋိပတၱိသာသနာ၊ ပဋိေ၀ဓသာသနာ ဟု သုံးတန္တည္ရွိေပသည္။ ထိုတြင္ ပရိယတၱိဟူသည္ ပိဋကတ္စာေပသင္ၾကားမႈ ျဖစ္၏။ ပဋိပတၱိ ဆိုသည္ကား အက်င့္တရားျဖစ္သည္။ သမထဘာ၀နာ ၀ိပႆနာဘာ၀နာတုိ႔ကို က်င့္ၾကံပြားမ်ား အားထုတ္မႈျဖစ္သည္။ ပဋိေ၀ဓ ဟူသည္မွာမူ- မဂ္တရား ဖိုလ္တရားတုိ႔ကို ထိုးထြင္း၍ သိျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုသာသနာေတာ္ သုံးရပ္တို႔သည္ ကၽြန္းကိုင္းမွီ ကိုင္းကၽြန္းမွီ- ဆိုသကဲ့သုိ႔ အခ်င္းခ်င္း ဆက္ႏြယ္ အက်ိဳးျပဳ ေနၾကသည္၊ ပရိယတၱိသာသနာ တည္မွသာ မွန္ကန္ေသာ ပဋိပတၱိသာသနာ တည္ရွိႏုိင္သည္၊ မွန္ကန္ေသာ ပဋိပတ္ကို အားထုတ္မွသာလွ်င္ ပဋိေ၀ဓသာသနာကို ဆိုက္ေရာက္ႏုိင္ေပသည္။
ဥပမာ ဆိုရေသာ္- ပရိယတၱိသာသနာသည္ ကန္ေဘာင္ ႏွင့္ တူသည္၊ ပဋိပတၱိ သာသနာ သည္ ေရႏွင့္တူသည္၊ ပဋိေ၀ဓသာသနာသည္ ၾကာႏွင့္တူသည္။ ထိုဥပမာအရ-ကန္ေပါင္ရွိမွ ေရတည္သည္၊ ေရတည္မွ ၾကာရွိႏိုင္သည္၊ ထိုေၾကာင့္ ကန္ေပါင္တည္းဟူေသာ ပရိယတၱိ မက်ိဳးမေပါက္ မပ်က္မစီးရေအာင္ အားထုတ္ၾက ရေပမည္၊ ကန္ေပါင္တည္းဟူေသာ ပရိယတၱိ ေကာင္းမြန္ခိုင္ခန္႔ေနသမွ် ကာလပတ္လုံး ပဋိပတၱိ ေရတည္ရွိေပမည္။ ေရတည္းဟူေသာ ပဋိပတၱိ ရွိေနသမွ် ကာလပတ္လုံး ၾကာပန္းတည္းဟူေသာ ပဋိေ၀ဓသည္လည္း တည္ရွိေနမည္သာ ျဖစ္သည္။
သာသနာ့၀န္ထမ္း ရွင္ရဟန္းတို႔အတြက္ ရွင္ေတာ္ ျမတ္ဘုရားက လမ္းစဥ္ ႏွစ္ရပ္တုိ႔ကို ခ်မွတ္ေပးခဲ့သည္။ ထိုလမ္းစဥ္တို႔မွာ-
(၁) ဂႏၳဓူရ= စာေပပရိယတၱိ သင္ၾကားပို႔ခ်ျခင္း၊
(၂) ၀ိပႆနာဓူရ= သမထ ၀ိပႆနာ ပြားမ်ား အားထုတ္ျခင္း တို႔ျဖစ္ေပသည္။
သာသနာ့ေဘာင္ ၀င္ေရာက္လာပါက ထိုႏွစ္ခုတို႔တြင္ တစ္ခုခုကိုေသာ္လည္း ေကာင္း၊ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ပါက ႏွစ္ခုလုံးကိုေသာ္လည္းေကာင္း ထမ္းေဆာင္ၾကရေပမည္။
ဘုရားရွင္ေခတ္က ရဟန္းေတာ္တို႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တို႔ကို ေလ့လာၾကည့္သည္ ရွိေသာ္ အရြယ္ငယ္ရြယ္တုံး သာသနာ့ေဘာင္၀င္ေရာက္လာပါက ဓူရႏွစ္ခုလုံးတို႔ကို ျပည့့္စုံေအာင္ ျဖည့္က်င့္ၾက၍ သက္ေတာ္ ၾကီးရင့္သည့္အခ်ိန္ ေရာက္လာပါက ၀ိပႆနာဓူရကိုသာ ျပီးစီးေပါက္ေျမာက္ေအာင္ ျဖည့္ က်င့္ၾကသည္။ ေရွးေရွးေသာ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္တို႔သည္လည္း ထိုကဲ့သို႔ေသာ ဆရာ့ဆရာနည္းတို႔ကို အတုယူလုိက္နာၾကလ်က္ ရဟန္းကိစၥတို႔ကို ျပီးစီးေအာင္ျမင္ ေစၾကကာ ရဟန္းျပဳရျခင္း၏ ပဓာန ပန္းတိုင္ျဖစ္ေသာ သႏၱိသုခဓာတ္တို႔ကို ရရွိၾကျပီး ေအးခ်မ္းေတာ္ မူၾကေပသည္။
အမိျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၏ မ်က္ေမွာက္ေခတ္သာသနာကို ေလ့လာရွိသည္ရွိေသာ္ ကမၻာက အထင္ၾကီး ေလးစားဂုဏ္ယူရေလာက္ေအာာင္ စည္ပင္ဖြဲ႔ျဖိဳးေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။ ရဟန္းေတာ္ တို႔သည္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ဓူရႏွစ္ျဖာကို အေလးထား၍ မ်ားေသာအားျဖင့္ စာသင္တိုက္၊ တရားရိပ္သာတို႔ ဖြင့္လွစ္ၾကကာ သာသနာျပဳေနၾကသည္။ စာသင္တုိက္တုိ႔တြင္ ဂႏၳဓူရကို အေလးထား၍ ၀ိပႆနာ ဓူရကိုလည္း တစ္ႏြယ္ငင္ တစ္စင္ပါ ျဖည့္က်င့္ၾကသည္။ ရိပ္သာတို႔တြင္ ၀ိပႆနာဓူရကို အဓိကျဖည့္က်င့္ၾက၍ ဂႏၳဓူရကိုလည္း ထမ္းေဆာင္ၾကသည္။ စာသင္တုိက္ ၊ ရိပ္သာ အမည္မတပ္ထားေသာ အျခားေက်ာင္းတိုက္တို႔သည္လည္း လမ္းစဥ္ႏွစ္ရပ္တို႔ကို လိုက္နာက်င့္သုံးၾကျပီး ပရဟိတလုပ္ငန္းတုိ႔ကို စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ၾကကာ ေလာကေကာင္းက်ိဳးအတြက္ ထမ္းေဆာင္ေနၾကေပသည္။
ယင္းကဲ့သို႔ ဆရာ ဒကာ လက္တြဲညီညြတ္စြာ သာသနာျပဳေနၾကေသာေၾကာင့္ အမိျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ကမၻာ့အလယ္တြင္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာထြန္းကားေသာ ႏုိင္ငံအျဖစ္ ထင္ရွားေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို သာသနာျဖန္႔ျဖဴးေနၾကေသာ ရဟန္းေတာ္တုိ႔၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ သူေတာ္ေကာင္းတရားမ်ား ဆက္လက္ျပန္႔ပြား ထြန္းကားေစရန္၊ လုိက္နာက်င့္သုံးၾကျပီး အျငိမ္းဓာတ္ကို ရရွိခံစားေစရန္၊ သူေတာ္ေကာင္းတရား မ်ား ေရရွည္တည္တံ့ေစရန္၊စသည္တို႔ပင္ ျဖစ္သည္။
သူေတာ္ေကာင္းတရားကို ျဖန္႔ျဖဴးေနၾကေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ စည္ပင္ေနေသာ သာသနာျပဳလုပ္ငန္းမ်ား အရွိန္အဟုန္ မပ်က္ ဆက္လက္ လည္ပတ္ႏုိင္ရန္၊ လမ္းေလွ်ာက္ရင္း လမ္းမေပ်ာက္ေစရန္အတြက္ ဘုရားရွင္ မိန္႔မွာခဲ့ေသာ သာသနာကြယ္ေၾကာင္းတရားတုိ႔ကို သတိျပဳ ေရွာင္ၾကည္ၾကရေပမည္။
ယင္းသာသနာကြယ္ေၾကာင္း တရားတို႔မွာ-
(၁) ရဟန္းေတာ္မ်ား တရားေတာ္တို႔ကို ရိုေသစြာ မနာယူၾကျခင္း၊ (တရားေတာ္ကို မနာယူၾကဘဲ တစ္ျခားအေပ်ာ္အပါးမ်ားကိုသာ ခုံမင္ေနၾကျခင္း)။
(၂) ရဟန္းေတာ္မ်ား တရားေတာ္တို႔ကို ရုိေသစြာ မသင္ယူၾကျခင္း၊ ( စာေပမသင္ဘဲ တစ္ျခားအလုပ္ မ်ားျဖင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ေနၾကျခင္း)
(၃) ရဟန္းေတာ္မ်ား တရားေတာ္တို႔ကို ရိုေသစြာ မေဆာင္ယူၾကျခင္း၊
(၄) ေဆာင္ထားျပီးေသာ တရားတို႔၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ရုိေသစြာ ဥာဏ္ျဖင့္ မစူးစမ္း မဆင္ျခင္ၾကျခင္း။ (၅) အနက္သေဘာ တရားသေဘာကို သိ၍ တရားအားေလ်ာ္ေသာအက်င့္ (သီလ သမာဓိ ပညာ)ကို ရုိေသစြာ မက်င့္ၾကျခင္း။
တနည္းအားျဖင့္-
(၁) ပိဋကတ္စာေပတုိ႔ကို မသင္ယူၾကေတာ့ျခင္း၊ ( ပိဋကတ္စာေပတို႔ကို သင္ၾကားေပးမည့္ စာခ်ဆရာေတာ္ႏွင့္ သင္ယူမည့္ စာသင္သား မရွိေတာ့သျဖင့္ စာေပသင္ၾကားမႈ အားနဲလာျခင္း)
(၂) နာယူသင္ယူျပီးေသာ တရားေတာ္တို႔ကို အက်ယ္အားျဖင့္ သူတပါးတို႔အား မေဟာၾကားၾကျခင္း၊
( တရားေဒသနာေတာ္တို႔ကို အက်ဥ္းေလးမွ် ေဟာၾကျပီး အမ်ားလူျပိန္းၾကိဳက္ ဇာတ္ေၾကာင္းတုိ႔ကိုသာ ခ်ဲ႔ထြင္ကာ ေဟာေျပာၾကျခင္း)
(၃) နာယူသင္ယူျပီးေသာ တရားေတာ္တို႔ကို အက်ဥ္းမွ်သာ ပို႔ခ်သင္ၾကားေပး၍ အက်ယ္အားျဖင့္ သူတပါးတို႔အား မပို႔ခ်ၾကျခင္း။
(၄) နာယူသင္ယူျပီးေသာ တရားေတာ္တို႔ကို အက်ယ္အားျဖင့္ ရႊတ္ဖတ္ သရဇၥ်ာယ္မႈ မျပဳၾကျခင္း။
(၅) နာယူသင္ယူျပီးေသာ တရားေတာ္တို႔ကို စိတ္ျဖင့္ အဖန္ဖန္ ၾကံစည္ သုံးသပ္မႈ မျပဳၾကျခင္း။
တနည္းအားျဖင့္-
(၁) မေကာင္းသျဖင့္ သင္ယူထားေသာ ပါဠိေတာ္တို႔ကို ထိုနည္းအတိုင္း ပုဒ္ဗ်ည္းမွားတုိ႔ျဖင့္ သင္ၾကားပို႔ခ်ၾကျခင္း၊(ထိုပုဒ္ဗ်ည္းမွားတို႔ေၾကာင့္ အနက္သေဘာကို သိရန္မလြယ္ကူေပ။)
(၂) ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ေျပာဆို ဆုံးမရ ခက္ခဲလာကာ သည္းခံမႈ မရွိၾကျခင္း။
(၃) ပိဋကတ္တတ္ကၽြမ္းကုန္ေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ပါဠိေတာ္တို႔ကို သူတစ္ပါးတို႔အား ရိုေသစြာ မသင္ၾကားေပးၾကေတာ့ျခင္း။ (ထိုရဟန္းတို႔ ပ်ံလြန္ေတာ္မူေသာအခါ ပါဠိေတာ္တို႔သည္ အျမစ္ အရင္းျပတ္၍ ေထာက္တည္ရာ မရွိေတာ့ေခ်။)
(၄) မေထရ္ၾကီး ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ သီလသိကၡာကို ေလွ်ာ့ေပါ့စြာ က်င့္ၾကျပီး လာဘ္လာဘ ေပါမ်ားရန္ ဘုန္းၾကီးရန္သာ က်င့္ေနၾကျခင္း။ ( ထိုအခါ ေနာက္လိုက္ တပည့္တို႔သည္ ဆရာကို အတုလိုက္၍ က်င့္ၾက၏။)
(၅) သံဃာကြဲျပားျပီး အခ်င္းခ်င္း ဆဲေရးျခိမ္းေခ်ာက္ေနၾကျခင္း။ ( ရဟန္းသံဃာ အခ်င္းခ်င္း စိတ္၀မ္းကြဲျပားျပီး ဂိုဏ္းစြဲ ၀ါဒစြဲ ဆရာစြဲတို႔ျဖင့္ မညီမညြတ္ ျဖစ္ေနၾကျခင္း။)
တို႔ျဖစ္သည္။
ဤကဲ့သို႔ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သာသနာကြယ္ေၾကာင္းတရား (၁၅)ပါးတုိ႔ကို အဂုၤတၱိဳရ္ ပါဠိေတာ္၌ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။
ထိုတရားတို႔ကို မွတ္သားရ လြယ္ကူေစရန္ ၀ိသုဒၶါရုံ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးက ေအာက္ပါကဲ့သို႔ လကၤာ စပ္ဆိုခဲ့ေပသည္။
အဂုၤတၱိဳရ္လာ၊ သာသနာကြယ္ေၾကာင္း၊ တရားေပါင္းကား၊ ရဟန္းမ်ားတို႔၊ တရားမနာ၊ စာေပမသင္၊ ႏႈတ္တြင္မေဆာင္၊ သိေအာင္မျပဳ၊ ဓမၼာႏုဓမၼ၊ ပဋိပတ္ကြာ၊ ဤငါးျဖာတည္း။ ထ၀ါထို႔ျပင္၊ စာသင္ပယ္ေလွ်ာ၊ က်ယ္မေဟာၾက၊ က်ယ္မခ်ႏွင့္၊ က်ယ္စြာ့ မအံ၊ မၾကံမစည္၊ ဤငါးလီတည္း။ ၀ါ တနည္းမွာ၊ အကၡရာပုဒ္ပ်က္၊ ေလ့က်င့္သင္ၾကား၊ ဒုဗၺစမူ၊ စာခ်သူရွား၊ လာဘ္မ်ားေအာင္ဖန္၊ ခိုက္ရန္ကြဲျပား၊ ဤငါးပါးသည္၊ ဘုရားသာသနာ ကြယ္ေၾကာင္းတည္း။
ကမၻာတြင္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားေသာႏုိင္ငံမ်ား အျဖစ္ ျမန္မာ၊ သီရိလကၤာ၊ ထိုင္း၊ ကေမၻာဒီယား၊ လာအို အားျဖင့္ (၅) ႏုိင္ငံတို႔သည္ ထင္ရွားသည္။ ထိုႏုိင္ငံမ်ားတြင္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အျခားႏုိင္ငံမ်ားထက္ ပိဋကတ္စာေပ တတ္ကၽြမ္းမႈ၊ ပဋိပတ္သာသနာ ထြန္းကားမႈတို႔တြင္ ပိုမို ေကာင္းမြန္သည္ဟု မ်ားေသာအားျဖင့္ လက္ခံ အသိမွတ္ျပဳၾကေပသည္။
သို႔ေသာ္ ကမၻာတြင္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ပိုမို ထြန္းကားေသာ ႏုိင္ငံအျဖစ္ သီရိလကၤာ ႏွင့္ ထိုင္းတို႔ကိုသာ လူသိမ်ားၾကျပီး ျမန္မာကိုကား သိသူ နည္းပါးလွေပ၏။ ထို႔သို႔ ျဖစ္ရျခင္းမွာ ျမန္မာ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ အဂၤလိပ္စာေပတတ္ကၽြမ္းမႈ နည္းပါးျခင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ကမၻာသို႔ ျဖန္႔ေ၀ေသာ မီဒီယာ အားနဲျခင္း စသည္တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်မိေပသည္။
သီရိလကၤာ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ပိဋကတ္စာေပတို႔ကို အဂၤလိပ္လို ဘာသာျပန္ႏုိင္ၾကျပီး ကမၻာသို႔လည္း ျဖန္႔ေ၀ႏုိင္ၾကေပ၏။ ထို႔အတူ ထိုင္းရဟန္းေတာ္ မ်ားမွာ အဂၤလိပ္လို ဘာသာျပန္မႈ အားနဲေသာ္လည္း မီဒီယာ ျဖန္႔ေ၀မႈကား အားေကာင္းလွေပသည္။ ဥပမာဆိုရေသာ္- ထိုင္းတို႔၏ မီဒီယာ ျဖန္႔ေ၀မႈ အားေကာင္းမႈေၾကာင့္ ေရႊတိဂုံ ဘုရားသည္ အေလာင္းမင္းတရားၾကီး ဦးေအာင္ေဇယ်က အယုဒၶယျမိဳ႔ကို သိမ္းပိုက္ျပီး ယူေဆာင္သြားေသာ ေရႊမ်ားျဖင့္ တည္ထားသည္ဟု မွတ္ထင္ေန ၾကေသာ ႏုိင္ငံျခားသား အခ်ိဳ႔တို႔ကို ေတြ႔ဘူးေပသည္။
ယခုအခါ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ယခင္ကကဲ့သို႔ ေရွးရုိးစြဲ ၀ါဒီမ်ား အားမေကာင္းေတာ့ေပ။ မီဒီယာမ်ားလည္း အထိုက္အေလွ်ာက္ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္ လာၾကေပျပီ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဓမၼဂေ၀သီ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားစြာတုိ႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ လာေရာက္ၾကျပီး ျငိမ္းခ်မ္းေသာ ျမတ္ ဓမၼ၏ ေအးရိပ္ကို ခုိလႈံေနၾကေပျပီ။ စနစ္သစ္တစ္ခုကို စတင္လမ္းေဖာက္ေသာသူအတြက္ ေ၀ဖန္မႈဒဏ္ အနဲနွင့္ အမ်ား ခံၾကရမည္မွာ ဓမၼတာပင္ျဖစ္သည္။
ေတာင္ျမိဳ႔ မဟာဂႏၶာရုံဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး သည္ပင္ က်မ္းစာအုပ္မ်ား စတင္ေရးသားျပီး ထုတ္ေ၀စဥ္က လူထြတ္လိမ့္မည္ဟူေသာ ေ၀ဖန္မႈဒဏ္ကို ခံခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး၏ မွန္ကန္ေသာ စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ မွန္ကန္ေသာ လုပ္ရပ္တို႔ေၾကာင့္ ယခုအခ်ိန္ထိ ဆရာေတာ္၏ က်မ္းစာအုပ္မ်ား မရွိမျဖစ္ ၾကည့္ရႈေနၾကရကာ မွတ္ေက်ာင္တင္ခံေနရဆဲပင္ ျဖစ္သည္။
ထို႔အတူ ရဟန္းေတာ္မ်ား အဂၤလိပ္စာေပကို စတင္သင္ၾကားခ်ိန္ကလည္း ထိုအရွင္တို႔ ေ၀ဖန္မႈဒဏ္ကို အမ်ိဳးမ်ိဳး ခံခဲ့ၾကရေပသည္။ ထိုအရွင္တုိ႔၏ မဆုတ္မနစ္ေသာ ဇြဲသတၱိတို႔ေၾကာင့္ ယခုအခါ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ အဂၤလိပ္စာ သင္ၾကားမႈကို အားေပးေနၾကေပျပီ။ အဂၤလိပ္စာေပတတ္ကၽြမ္းမႈ၏ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ လယ္တီဆရာေတာ္၊ မစိုးရိမ္ပထမေက်ာ္အရွင္ဥာဏ၊ အရွင္အာဒိစၥ၀ံသ၊ အဂၢါဘိဓဇ အရွင္ေသ႒ိလ၊ မဟာစည္ဆရာေတာ္၊ ဆရာေတာ္ အရွင္သီလာနႏၵာဘိ၀ံသ တို႔မွသည္ ဖားေအာက္ေတာရဆရာေတာ္၊ ေရႊေတာင္ကုန္းဆရာေတာ္၊ ခ်မ္းေျမ႕ဆရာေတာ္၊ ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ အရွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံသ၊ သီတဂူဆရာေတာ္တို႔ ေခတ္တိုင္ေအာင္ အဆက္ဆက္ျမန္မာအရွင္တို႔သည္ ျပည္တြင္းသာသနာ ဖြံ႕ၿဖိဳးစည္ပင္မႈအတြက္သာမက ျပည္ပ သာနာျပန္႔ပြားတိုးတက္ေရးအတြက္ပါ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္နုိင္ၾကေပသည္။
ယခုအခါ နည္းပညာတို႔၏ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈတုိ႔ေၾကာင့္ ကမၻာသည္ ရြာျဖစ္ျပီဟု ေျပာစ မွတ္ျပဳေနၾက၏။ တိုးတက္လာေသာ နည္းပညာတို႔၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ကမၻာ့ အေနာက္ဖ်ားက ျပႆနာကို စကၠန္႔ပိုင္းအတြင္း ကမၻာ့အေရွ႔ဖ်ားက ျမင္ေတြ႔ႏိုင္ၾက၏။ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္ေနေသာ အင္တာနက္ကို တကမၻာလုံးက သုံးစြဲေနၾကေပ၏။
ယခုအခါ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္လည္း ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းႏွင့္အတူ အင္တာနက္ ကို က်ယ္ျပန္႔စြာ အသုံးျပဳေနၾကေပသည္။ သုံးစြဲျခင္း၏ အက်ိဳးတရားအျဖစ္ မိမိတုိ႔၏ သာသနာေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္တို႔ကို စကၠန္႔ပိုင္းအတြင္း တကမၻာလုံးကို ျဖန္႔ေ၀ႏုိင္ၾကသည္။ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ပတ္သက္၍ သိလိုေသာ ေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖၾကား၍၄င္း၊ ဘာသာေရးႏွင့္ပတ္သက္ေသာ စာမူမ်ား ေရးသားကာ ၀က္ဆိုက္၊ ဘေလာ့မ်ား ဖြင့္၍၄င္း၊ ကမၻာ့ အေရွ႔ဖ်ား ႏွင့္ အေနာက္ဖ်ား သာသနာျပဳေနၾကသူ အခ်င္းခ်င္း အသိပညာ အတတ္ပညာႏွင့္ အေတြ႔အၾကဳံမ်ားကို ႏွီးေႏွာ ေဆြးေႏြး တုိင္ပင္လ်က္၄င္း သာသနာျပဳႏုိင္ၾကသည္။ ၄င္းအျပင္ ပိဋကတ္သုံးပုံႏွင့္ အဖြင့္ အ႒ကထာ၊ ဋီကာ တို႔ကို နိႆယ၊ ျမန္မာျပန္၊ အဂၤလိပ္ ဘာသာျပန္ႏွင့္ တကြ အင္တာနက္တြင္ တင္ထားျပီးျဖစ္၍ သိလိုေသာ အေၾကာင္းအရာကို ကီးဘုတ္တစ္ခ်က္ေခါက္ကာ ရွာေဖြႏုိင္ေပသည္။ ဓမၼကထိက ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား၏ သုတၱန္၊ အဘိဓမၼာ၊ ၀ိပႆနာ စေသာ က႑စုံ တရားေတာ္တို႔ကို မိမိတို႔စိတ္ၾကိဳက္ နာယူႏုိင္ၾကကာ က်င့္ၾကံ အားထုတ္ႏုိင္ၾကေပသည္။
အဂၤလိပ္စာ သင္ယူလိုေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ မိမိတို႔ စြမ္းႏုိင္ရာ Level အလိုက္ ဂရမၼာ၊ အေရး၊ အဖတ္၊ အေျပာတို႔ကို ၀က္ဆိုက္မ်ားစြာတို႔တြင္ စိတ္တိုင္းက် သင္ယူႏုိင္ေပသည္။ အသံထြတ္ မွန္ကန္ေစရန္အတြက္ အဂၤလိပ္အစစ္တို႔ သင္ၾကားေပးထာေသာ အသံထြတ္တို႔ကို နားေထာင္ႏုိင္သည္။ ေဆာ့၀ဲလ္ စေသာ နည္းပညာေလ့လာလိုသူမ်ားအတြက္ ၀က္ဆိုက္မ်ားစြာတို႔တြင္ နည္းပညာတို႔ကို ျမန္မာဘာသာ၊ အဂၤလိပ္ဘာသာတို႔ျဖင့္ ရွင္းလင္းတင္ျပေပးထားသျဖင့္ တတ္ကၽြမ္းေအာင္ သင္ယူႏုိင္သည္။ အင္တာနက္သည္ သုံးစြဲတတ္သူမ်ားအတြက္ ရွာမွီး၍ မကုန္ႏုိင္ေသာ ဗဟုႆုတ ဘ႑ာတိုက္၊ ဗဟုႆုတ ဟင္းေလးအိုးၾကီးပင္ ျဖစ္သည္။ မသိသူ ေက်ာ္သြား၊ သိသူ ေဖာ္စားေနၾကသည့္ ရတနာတစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။
ထိုကဲ့သို႔ တန္ဘိုးရိွေသာ အရာမ်ားကို မထုတ္ယူၾကဘဲ Gmail,hotmail,yahoo mail,target, Gtalk, facebook, twitter, VZO, skype စသည္တို႔တြင္ အေကာင့္အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖြင့္၍ စကားေျပာျခင္း၊ခ်တ္တင္းထိုင္ ျခင္းတို႔ျဖင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ေနၾကပါက အင္တာနက္ သုံးစြဲရျခင္းကား အက်ိဳးမမ်ားလွေပ။ အရာရာတိုင္းတြင္ အေကာင္းႏွင့္ အဆိုး ဒြန္တဲြေနၾကသည္မွာ ဓမၼတာျဖစ္၍ အဆိုးတို႔ကို စြန္႔ပယ္ကာ အေကာင္းတို႔ကို ယူတတ္ၾကရေပမည္။ ေခတ္ႏွင့္ အညီ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာ အရွိန္အဟုန္ျပင္းစြာ ပ်ံ့ပြားေစရန္ အတြက္ အင္တာနက္ကို သုံးစြဲေနၾကေသာ္လည္း ေရွး ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား၏ ရိုးရိုးက်င့္၊ ျမင့္ျမင့္ၾကံ၊ မွန္မွန္လုပ္၊ ကုတ္ကုတ္ေန၊ စာသင္သားက်က္သေရ-ဟူေသာ ၾသ၀ါဒႏွင့္ အေနရုိးေစ၊ အသိဆန္းေစ-ဟူေသာ အဆုံးအမတို႔ကို သတိထားကာ လိုက္နာ ၾကရေပမည္။
“If you don’t accept the change, you’ll be change.”
“ေျပာင္းလဲမႈကို သင္ လက္မခံရင္ သင္ အေျပာင္းခံရလိမ့္မည္။” လ်င္ျမန္စြာ ေျပာင္းလဲတိုးတက္ေနေသာ ေခတ္အခါၾကီးတြင္ သာသနာ့၀န္ထမ္း ရွင္ရဟန္းတုိ႔သည္လည္း မိမိတို႔၏ အေတြးအေခၚတို႔ကို ေျပာင္းလဲလက္ခံႏုိင္ရေပမည္။ မိမိတို႔ သာသနာ က်ယ္ျပန္႔ေစရန္အတြက္ ေခတ္မွီနည္းစနစ္တုိ႔ကို မွန္ကန္စြာ က်င့္သုံးၾကရမည္။ ထိုကဲ့သို႔ လက္မခံႏုိင္ဘဲ ေရွးရုိးစြဲ၀ါဒကိုသာ လက္ကိုင္ထားပါက မိမိတို႔ သာသနာ က်န္ခဲ့မည္သာ ျဖစ္သည္။ မိမိတို႔၏ ကိုယ္က်င့္တရားကို ေျပာင္းလဲရမည္ဟု မဆိုလိုေပ။ ယခုအခါ အင္တာနက္သုံးစြဲမႈ-ဟူသည္ ဘုန္းၾကီးမ်ားႏွင့္ လားလားမွ် မဆိုင္ဟု မွတ္ထင္ေနၾကေသာ လူအခ်ိဳ႔တို႔ကိုလည္း ၀မ္းနဲစြာ ေတြ႔ျမင္ရသည္။ အင္တာနက္သုံးစြဲေန ေသာ ရဟန္းကို မဟုတ္တာ လုပ္ေနေသာ ရဟန္းဟုပင္ စြပ္စြဲေနၾကသည္။ ထိုကဲ့သို အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းသူမ်ား မ်ားမလာေစရန္လည္း ေျပာေဟာၾကရေပမည္။
You must accept the challenges or you’ll be challenged. It’s your choice.
မင့္ စိန္ေခၚမႈေတြကုိ လက္ခံရမယ္။ အဲဒီလုိမဟုတ္ရင္ စိန္ေခၚျခင္းကုိ မင္းခံရလိမ့္မယ္။ အဲဒါ မင့္ ရဲ့ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ပဲ။
တိုးတက္ေနေသာေခတ္ၾကီးတြင္ စိန္ေခၚမႈ မ်ားစြာတို႔ကို ေတြ႔ၾကဳံၾကရေပမည္။ ယင္းစိန္ေခၚမႈတို႔ကို လက္ခံၾကရမည္။ ရင္ဆိုင္ကာ ေျဖရွင္းၾကရမည္။ မေတြ႔ျခင္သျဖင့္ ေရွာင္ေျပး၍ မရေပ။ ေရွာင္ေျပးပါက ထိုသူသည္သာ စိန္ေခၚျခင္းကို ခံရျပီး က်န္ခဲ့လိမ့္မည္။ ထိပ္တန္းေရာက္လိုသူတိုင္း စိန္ေခၚမႈတုိ႔ကို ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊား ၾကရေပမည္။ စိန္ေခၚမႈအသစ္တို႔ကို ျပႆနာဟု သေဘာထားျပီး မရင္ဆိုင္၍ မျဖစ္ေပ၊ ေတြ႔ၾကဳံရသမွ်တုိင္းကို ျမတ္ဘုရား၏ တရားမ်ား လက္ကိုင္ျပဳျပီး တည္ျငိမ္စြာ ေျဖရွင္း ၾကရေပမည္။ ယခုအခါ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားပုတ္ခတ္သူမ်ားသည္ အင္တာနက္၏ စြမ္းေဆာင္မႈကို အသုံးခ်ကာ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ေစာ္ကားလာၾကသည္။ အမ်ိဳးမ်ိဳး တိုက္စစ္ဆင္လာၾကသည္။ သူတို႔သည္ ယုတၱိႏွင့္တကြ ေထာက္ျပေစာ္ကား လာေသာေၾကာင့္ မိရိုးဖလာ ဗုဒၶဘာသာမွ်ေလာက္သာ သိသူမ်ားအတြက္ တဘက္သို႔ပင္ ယုံၾကည္သြားႏုိင္သည္။ အင္တာနက္သုံးစြဲသူ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အခ်ိဳ႔က ေျဖရွင္းေပးၾက ေသာ္လည္း မခိုင္လုံ မတိက်သည့္အတြက္ သူတုိ႔အတြက္ ပို၍ပင္ ေမာ္ၾကြားစရာ ျဖစ္ေနေတာ့သည္။
မိမိအေနနဲ႔ ယင္းကိစၥတို႔ကို ေျဖရွင္းရမည့္တာ၀န္မွာ အင္တာနက္သုံးစြဲေနၾကသည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ တာ၀န္ျဖစ္သည္ဟု ခံယူမိေပသည္။ ရပ္ကြက္ထဲ ရန္ျဖစ္ေနသကဲ့သို႔ တစ္ခြန္းခ်က္ပက္ကာ ရန္ျဖစ္ရမည္ဟု မဆိုလိုေပ။ ယုတ္မာစြာ ေရးသားေစာ္ကားမႈကို လ်စ္လ်ဴျပဳရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ပညာသား ပါပါ ေစာ္ကားမႈကို အေၾကာင္းႏွင့္ တကြ ေျဖရွင္းၾကရေပမည္။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ သည္းခံျခင္း-ခႏၱီလမ္းစဥ္ကို လိုက္နာက်င့္သုံးရန္ လမ္းညႊန္ထားေသာ္လည္း မဟုတ္မမွန္ စြပ္စြဲလုပ္ၾကံမႈကို အေၾကာင္းႏွင့္တကြ ျပန္လည္ေျဖရွင္းရန္ ခြင့္ျပဳထားေပသည္။
မိမိသည္လည္း ေဖ့ဘြတ္ကြန္ယက္ သုံးစြဲေနရင္းက ဗုဒၶဘာသာ၊ ပိဋကတ္စာေပတို႔ႏွင့္ ဘုန္းၾကီးမ်ားကို ေစာ္ကားေရးသာေနသူႏွစ္ဦးတို႔ကို ေတြ႔ဖူးေပသည္။ မိမိျပန္လည္ေျဖရွင္းေသာ အခါ ေဒါသထြတ္ျပီး မိမိကိုယ္ပင္ ျပန္လည္ဆဲဆိုၾကသည္။ အေၾကာင္းသင့္ အက်ိဳးသင့္ အေထာက္အထားႏွင့္တကြ ေျဖရွင္းျပေသာအခါ သာသနာကို ေစာ္ကားေသာပို႔စ္မ်ား၊ ဓာတ္ပုံမ်ား ထပ္မံျပီး တင္လာသည္ကို မေတြ႔ရေတာ့ေပ။ အျမင္မွန္ ရျခင္း၊ မရျခင္းမွာ ထိုသူတို႔ႏွင့္သာ ဆိုင္ေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားမႈ ထပ္မံ မေတြ႔ရေတာ့သျဖင့္ စိတ္ခ်မ္းသာရေပသည္။
ထိုေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ငါႏွင့္မဆိုင္ဟု သေဘာထားျပီး ဘာသာေသြး ေအးေန၍ မျဖစ္ေတာ့ေပ။ ဘာသာျခားတို႔သည္ အင္တာနက္ဟူေသာ ေခတ္မွီလက္နက္ ကို အသုံးခ်ကာ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ တုိက္စစ္ဆင္ေနၾကေပျပီ၊ မိမိတို႔သည္လည္း သတိ၊၀ီရိယ ရွိရွိသျဖင့္ ခံစစ္၊ တုိက္စစ္ နည္းစနစ္တို႔ကို ဥာဏ္ႏွင့္ယွဥ္ အသုံးခ်ကာ ရင္ဆိုင္ၾကရေပမည္။ ထိုသည္မွာ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာ ျပန္႔ပြားရန္ အားထုတ္ေနျခင္း၊ ကိုယ့္မ်ိဳးဘာသာ၊သာသနာကို ကာကြယ္ေစာက္ေရွာက္ေနျခင္းျဖစ္၍ ျမတ္စြာဘုရား၏ လမ္းစဥ္တို႔ကို လိုက္နာက်င့္သုံးျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
“Opportunity is not for enjoyment, it is for progress.”
“ရရွိလာတဲ့ အခြင့္အေရးဟာ ခံစားဖုိ႔ မဟုတ္ပါဘူး၊ ေရွ႔တိုးဖို႔သာ ျဖစ္တယ္။”
(ေတာင္ျမိဳ႔၊ မဟာဂႏၶာရုံဆရာေတာ္)
မ်က္ေမွာက္ေခတ္ သာသနာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ အင္တာနက္ဟူေသာ ဗဟုႆုတ ဘ႑ာတိုက္ၾကီးကို သုံးစြဲခြင့္ အခြင့္အေရးေကာင္းၾကီးကို ရရွိၾကေပျပီ။ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး မိန္႔မွာခဲ့ေသာ အဆုံးအမတို႔ကို လိုက္နာၾကလ်က္ ရရွိလာေသာ အခြင့္အေရးေကာင္းၾကီးတြင္ သင္ယူရမည့္ ပညာရပ္တို႔ကို သင္ယူ၊ ျဖန္႔ေ၀ရမည့္ ပိဋကတ္လာစာေပတို႔ကို ျဖန္႔ေ၀၊ ကာကြယ္ရမည့္ သာသနာ့အႏၱရာယ္တို႔ကို ကာကြယ္ၾကကာ ေရွ႔တိုးၾကရေပမည္။ ထိုသို႔မဟုတ္ဘဲ စကားေျပာျခင္း၊ ဗီဒိယို ၾကည့္ျခင္းစသည္တုိ႔ကိုသာ ခံစားေနပါက အခြင့္အေရးေကာင္းၾကီးကို ဆုံးရႈံးရေပမည္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရေသာ္- အမိျမန္မာႏု္ိင္ငံ၏ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ သာသနာ သည္ ေက်နပ္အားရစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ေတာက္ေျပာင္ေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။ သိကၡာကာမ၊ လဇၨီေပမ၊ သီလ၀ႏၱ ဆရာေတာ္ အရွင္သူျမတ္မ်ားလည္း အားသြန္ခြန္စိုက္ သာသနာျပဳေနၾကဆဲပင္ ျဖစ္သည္။ ဘက္စုံဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ မ်ိဳးဆက္သစ္ ရဟန္းေတာ္မ်ား အေနျဖင့္ အင္တာနက္ဟူေသာ နည္းစနစ္ကို အသုံးျပဳကာ ပံ့ပိုးၾကရေပမည္။ တနည္းအားျဖင့္- ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား မစြမ္းႏုိင္ၾကသည့္ ဟာကြက္ကို မ်ိဳးဆက္သစ္ ရဟန္းေတာ္မ်ားက ျဖည့္တင္းေပးၾကရေပမည္။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ေပးၾကမည္ဆိုလ်င္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္သာသနာ၌ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ အင္တာနက္ သုံးစြဲမႈသည္ သာသနာျပန္႔ပြားစည္ပင္ရန္အတြက္ မ်ားစြာ အေထာက္အကူျဖစ္ သည္ဟု ေလးနက္စြာ ယုံၾကည္မိပါေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားရေပသည္။
အရွင္နိပုဏာလကၤာရ (BHU)
ကိုးကား က်မ္းစာရင္း-
(၁) အဂုၤတၱိဳရ္ပါဠိေတာ္၊ ပဥၥကနိပါတ္၊ ပဌမ သဒၶမၼသေမၼာသသုတ္၊ ဒုတိယ သဒၶမၼသေမၼာသသုတ္၊ တတိယ သဒၶမၼသေမၼာသသုတ္။
(၂) ဓမၼပဒ႒ကထာ၊ယမက၀ဂၢ၊ စကၡဳပါလေတၳရ၀တၳဳ။
(၃)အမရပူရ၊ မဟာဂႏၶာရုံဆရာေတာ္ ၊ တစ္ဘ၀ သာသနာ။
(၄) အမရပူရ၊ မဟာဂႏၶာရုံဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ၏ အဆုိအမိန္႔မ်ား။
(၅) Leadership and Management by Dr. Nay Zin Latt.
(၆) အင္တာနက္ ေဆာင္းပါးမ်ား။
